Mẹ bán nước mắm ở chợ huyện để nuôi Hạ ăn học. Mỗi lần cô giáo bảo ghi tên ba mẹ, nghề nghiệp là nó ghét nhất. Nó ghi vẻn vẹn hai dòng:
Ba bệnh nặng đã mất.
Mẹ Nguyễn Thị Hiền: buôn bán.
Thằng Tí ngồi bên cự cãi: “Mày viết sai” rồi đứng dậy trước lớp:
“Thưa cô mẹ nó làm mắm và bán nước mắm thì phải ghi thế chứ ạ?”
Cả lớp cười rộ lên. Dù cô giáo nhắc nhở và nói thế nào, chúng nó vẫn cười khúc khích. Có đứa còn vờ lấy tay che mũi: “Hèn gì tao nghe nó có mùi mắm thúi tụi bây ơi”. Năm đó, Hạ mười tuổi.
Nó dần dần tách xa khỏi đám bạn trong lớp và không chơi với ai. Mỗi lúc rảnh rỗi, thay vì có thể giúp mẹ công việc và lên chợ phụ bán hàng mắm, nó đều viện cớ làm bài tập.
Họp phụ huynh Hạ cũng không bao giờ thông báo về cho mẹ. Cô giáo hỏi lý do, nó chỉ lí nhí nói xin lỗi rồi đứng im lặng. Thằng Tí khều nó:
“Mày cứ nói là mẹ mày mắc bán mắm đi” rồi quay sang mấy đứa kia cười chế nhạo. Nó chỉ ước đấm cho Thằng Tí mấy cái rồi chạy về nhà.
Cô giáo đã gặp mẹ Hạ nói chuyện. Đêm đó, mẹ nó khóc. Hạ chỉ thấy mẹ khóc lúc đám tang bà ngoại và đám tang ba nó. Mẹ nó xin lỗi, rằng vì mẹ mà nó phải xấu hổ với bạn bè. Nhìn những giọt nước mắt chảy ra từ khóe mắt héo hon của mẹ, nó chợt nhận ra mẹ đã hao gầy biết bao nhiêu.
Hạ cầm bàn tay chai sạn vì làm cá đến mất cảm giác của mẹ, rồi ôm lấy bờ vai của người: “Ngày mai, mẹ gọi con dậy với nhé! Con muốn ra chợ cùng mẹ”. Mẹ mỉm cười, nụ cười hạnh phúc y như nụ cười lần đầu tiên trông thấy nó sau cơn vượt cạn.
Diệu Ái